RTCA DO-160: کالیبراسیون چمبرها و الزامات تست دما، ارتفاع و لرزش تجهیزات هوانوردی
RTCA DO-160 (شرایط محیطی و روش‌های آزمایش برای تجهیزات هوابرد) که توسط کمیسیون فنی رادیویی هوانوردی (RTCA) منتشر شده، یک استاندارد بین‌المللی حیاتی است که عملکرد صحیح تجهیزات الکترونیکی هوانوردی (Avionics) را در شرایط محیطی سخت و متنوع، تضمین می‌کند. این استاندارد شامل ۲۶ بخش است که بسیاری از آن‌ها مستقیماً به قابلیت‌های تجهیزات حرارتی و برودتی تخصصی (چمبرهای محیطی) و کالیبراسیون آن‌ها مرتبط هستند. انطباق با این استاندارد نیازمند آزمایشگاه‌های معتبر ISO 17025 است.
✈️ استاندارد RTCA DO-160 در صنایع هوانوردی
استاندارد RTCA DO-160 یکی از سخت‌گیرانه‌ترین و جامع‌ترین استانداردهای تست محیطی در جهان است که برای تأیید عملکرد تجهیزات الکترونیکی هوانوردی در شرایط عملیاتی مختلف طراحی شده است. این استاندارد پایه و اساس ایمنی پروازهای تجاری، نظامی و فضایی را تشکیل می‌دهد.
🌡️ ارتباط مستقیم DO-160 با تجهیزات حرارتی/برودتی و کالیبراسیون
حیاتی‌ترین بخش‌های DO-160 که مستلزم استفاده از چمبرهای محیطی تخصصی با عملکرد کالیبره شده هستند:
دما و ارتفاع (Temperature and Altitude)
نیاز به چمبر دما/ارتفاع (Altitude Chamber). این چمبر باید بتواند دما (از فوق‌سرد تا بسیار داغ) و فشار (معادل ارتفاعات پروازی) را به صورت همزمان کنترل کند.
- کالیبراسیون سنسورهای دما و فشار در این چمبرها بر اساس ISO 17025 کاملاً حیاتی است
- کنترل همزمان پارامترهای دما و فشار
- شبیه‌سازی شرایط پرواز در ارتفاعات مختلف
- تست عملکرد تجهیزات در شرایط حدی
تغییرات دمایی (Temperature Variation)
تست مقاومت تجهیزات در برابر شوک حرارتی (Thermal Shock). این تست نیازمند چمبرهایی با نرخ تغییر دما بسیار بالا (معمولاً بالای ۱۰°C/دقیقه) است.
- کالیبراسیون نرخ رمپ (Ramp Rate) دستگاه ضروری است
- تست شوک حرارتی بین دمای بالا و پایین
- ارزیابی مقاومت مواد در برابر انبساط و انقباض
- شبیه‌سازی شرایط سریع تغییر دما
رطوبت (Humidity)
تست عملکرد تجهیزات در رطوبت بالا (مانند ۹۵٪ RH) و شرایط متراکم. این تست مستلزم چمبرهای دما/رطوبت است.
- کالیبراسیون دقیق سنسورهای رطوبت (Hygrometers) اجباری است
- تست مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون
- شبیه‌سازی شرایط آب و هوایی مرطوب
- ارزیابی عملکرد عایق‌های الکتریکی
ارتعاش (Vibration)
تست مقاومت تجهیزات در برابر لرزش‌های ناشی از پرواز و فرود. این تست نیازمند شیکرهای ارتعاش با کالیبراسیون تخصصی است.
- کالیبراسیون تخصصی لرزش (Vibration Calibration)
- اندازه‌گیری شتاب (Acceleration)، جابه‌جایی (Displacement) و فرکانس
- شبیه‌سازی لرزش‌های عملیاتی پرواز
- تست استحکام مکانیکی اتصالات
📊 الزامات کلیدی DO-160 برای کالیبراسیون چمبرها
| بخش DO-160 | عنوان تست | الزامات کالیبراسیون | تجهیزات مورد نیاز |
|---|---|---|---|
| Section 4.0 | دما و ارتفاع | کالیبراسیون سنسورهای دما و فشار، نقشه‌برداری فضایی | چمبر دما/ارتفاع، داده‌لاگر، سنسورهای مرجع |
| Section 5.0 | تغییرات دمایی | کالیبراسیون نرخ رمپ دمایی، تأیید سرعت تغییر دما | چمبر شوک حرارتی، ترموکوپل‌های سریع |
| Section 6.0 | رطوبت | کالیبراسیون سنسورهای رطوبت، تأیید یکنواختی رطوبت | چمبر دما/رطوبت، هیگرومتر مرجع |
| Section 8.0 | ارتعاش | کالیبراسیون شتاب‌سنج، تأیید پروفایل فرکانسی | شیکر ارتعاش، شتاب‌سنج کالیبره |
| Section 24.0 | یخ زدگی | کالیبراسیون دمای زیر صفر، کنترل رطوبت در دمای پایین | چمبر برودتی، سیستم تزریق آب |
🔧 تضمین کیفیت کالیبراسیون چمبرهای DO-160 (تأکید بر ISO 17025)
صحت تست‌های RTCA DO-160 مستقیماً به صحت و دقت چمبرهای تست محیطی وابسته است. این امر نیازمند یک برنامه کالیبراسیون جامع و مطابق با ISO/IEC 17025 است:
نقشه‌برداری دمایی/ارتفاع
- برای چمبرهای دما/ارتفاع، صرفاً کالیبره کردن سنسور کنترلی کافی نیست
- انجام نقشه‌برداری فضایی (مانند ۹ یا ۱۵ نقطه) در چندین ترکیب دمایی و ارتفاعی بحرانی
- اثبات یکنواختی (Uniformity) و پایداری (Stability) فضا
- استفاده از سنسورهای PRT یا ترموکوپل‌های کلاس A
کالیبراسیون سنسورهای مرجع
- تمامی سنسورهای مورد استفاده برای نقشه‌برداری باید گواهی کالیبراسیون با قابلیت ردیابی (Traceability) داشته باشند
- ردیابی به استانداردهای ملی یا بین‌المللی (SI Units)
- استفاده از دماسنج‌های پلاتینیومی مرجع (PRT) برای دقت بالا
- کالیبراسیون فشارسنج‌ها برای تست ارتفاع
تأیید سرعت تغییر دما
- توانایی چمبر در دستیابی به نرخ‌های رمپ دمایی بالا باید تأیید شود
- کالیبراسیون ریت حرارتی برای Section 5.0
- اندازه‌گیری و ثبت نرخ تغییر دما در شرایط مختلف
- تأیید عملکرد چمبر در شوک حرارتی
خدمات نقشه‌برداری و کالیبراسیون چمبرهای محیطی
تخصصی در نقشه‌برداری دمایی، اعتبارسنجی چمبرها و کالیبراسیون مطابق با ISO 17025
⚡ تست‌های مهم دیگر در DO-160
نیاز به کالیبراسیون چمبرهای DO-160 دارید؟
تیم متخصص ما آماده ارائه خدمات کالیبراسیون و اعتبارسنجی چمبرهای محیطی مطابق با استانداردهای سختگیرانه هوانوردی است